Historie van de diverse uitgaven.

LEES DE VOLLEDIGE TEKST.

Hier is het allemaal mee begonnen.
ERB schreef het verhaal voor "Dejah Thoris, Martian Princess" tussen juli en 28 september 1911.
Eerste Amerikaanse uitgave in The All-Story, in 6 maandelijkse afleveringen van februari tot juli 1912 onder te titel "Under the Moons of Mars."
Eerste Amerikaanse boekuitgave door A. C. McClurg & Co. op 10 oktober 1917.

Kranten-feuilleton in 1920: Een Prinses van Mars.
De eerste verschijning van dit verhaal in het Nederlands vond, voor zover nu bekend, plaats in de vorm van een feuilleton in de krant. In de Nieuwe Arnhemsche Courant verscheen op 5 mei 1920 de eerste aflevering van "Een Prinses van Mars", een feuilleton in 41 delen, lopend tot en met 28 juni 1920. Bij de naam van Edgar Rice Burroughs werd vermeld, dat deze de schrijver was van de Tarzanboeken. Deze waren destijds dus voldoende bekend en geliefd om als aanbeveling te kunnen dienen. De betreffende kranten zijn nog niet gedigitaliseerd en bij toeval is de feuilleton op microfiches ontdekt (met dank aan Pierre Tissot van Patot).
De afleveringen zullen hier vanaf de eerste week van ieder jaar te zien zijn.

EERSTE (PULP-)UITGAVE: De Prinses van Mars - 1923.
Uitgave van Internationale Bioscoop-Roman-Maatschappij, te Brussel - Amsterdam - Parijs; met 106 pagina's, als nummer 13 van de serie Beroemde Meesterwerken.
Uitgever hiervan was J.C. Dalmeijer te Amsterdam. Deze plaatste een aantal jaren achtereen voor St. Nicolaas paginagrootte advertenties voor onder andere deze titel in diverse kranten en tijdschriften.

Eerste boekuitgave in: De Prinses van Mars - 1923.
Deze uitgave van de Internationale Bioscoop-Roman-Mij te Amsterdam met 314 pagina's bevat een bundeling van verhalen, die daarvoor in pulpformaat waren verschenen: "De Prinses van Mars", "De Goden van Mars" en "De Oorlogsheer van Mars".
Uitgever hiervan was eveneens J.C. Dalmeijer te Amsterdam en ook hiervoor werd reclame gemaakt.

HERDRUKKEN:
U.-M. West-Friesland te Hoorn pocketuitgave 1971, ISBN 90 205 0588 2
Classics Lektuur te Naarden pocketuitgave 1976, ISBN 90 6157 174 X
En als deel van een omnibus:
Westfriesland te Hoorn paperbackuitgave John Carter van Mars 1983, ISBN 90 205 1700 7

SERIE:
Van de elf oorspronkelijk verschenen Mars verhalen is dit het eerste deel.
Niet alle verhalen zijn in een Nederlandse vertaling verschenen:
1. Prinses van Mars
2. Goden van Mars
3. Krijgsheer van Mars
4. Thuvia, de maagd van Mars
5. Schaakspel op Mars
6. De prinses van de roode planeet
7. Een Krijgsman van Mars
8. Zwaarden van Mars
9. De Monsters van Mars
10. Llana van Gathol
11. John Carter of Mars (niet vertaald)

SAMENVATTING:
Helaas ontbreekt bij de Nederlandse vertalingen het voorwoord van het verhaal zoals dat in Amerika aan de uitgave in boekvorm is toegevoegd.
Een vertaling ervan vindt u nu HIER.

Verdere samenvatting: (met dank aan Wikipedia)
John Carter, een soldaat die tijdens de Amerikaanse burgeroorlog meevocht aan de kant van de Geconfedereerde Staten van Amerika, gaat meteen na de oorlog goud zoeken in Arizona. Hij vindt een goudader, maar wordt ontdekt door Apache-indianen. Achtervolgd door de indianen vlucht hij een grot binnen, die door de Apaches als heilige plaats wordt beschouwd. Daar overkomt hem iets onverklaarbaars; zijn bewustzijn verlaat zijn lichaam en wordt, na eerst een tijdje in de grot te hebben gezeten, naar de planeet Mars verplaatst, waar het zich in een nieuw lichaam vestigt.

Op Mars, door de bewoners Barsoom genoemd, wordt Carter gevonden door een groep van de oorlogszuchtige groene Martianen, de Tharks, die hem gevangennemen. Daar de zwaartekracht op Mars kleiner is dan op aarde, is Carter hier tot bovenmenselijke prestaties in staat. Gecombineerd met zijn ervaringen als soldaat weet hij al snel het respect te winnen van de groene Martianen. Hij pikt hun taal snel op en verblijft langere tijd bij hen. Hij wordt zelfs vrienden met Tars Tarkas, een van de weinige groene Martianen die wel in staat is emoties te voelen (iets wat al vanaf jonge leeftijd afgeleerd wordt).

Op een dag is hij getuige van hoe de Tharks een schip overvallen en een rode Martiaanse vrouw gevangennemen. De vrouw is Dejah Thoris; de prinses van de stad Helium. Carter bevrijdt haar en onderneemt samen met haar een ontsnappingspoging. Onderweg komen ze een andere groep Groene Martianen, de Warhoons, tegen. Carter wordt door hen gevangen, maar Dejah Thoris kan ontkomen. Als gevangene van de Warhoons leert hij een andere rode Martiaan kennen, Kantos Kan. Beiden worden gedwongen om ter vermaak van de Warhoons in een arena met andere gevangenen te vechten, waarbij de winnaar zal worden vrijgelaten. Via een list weten Carter en Kantos Kan beiden te ontkomen, maar nadien raken ze elkaar weer kwijt.

Na nog enkele omzwervingen, waarbij Carter onder andere belandt in de atmosfeerfabriek, waar de atmosfeer van Mars kunstmatig in stand wordt gehouden, arriveert hij in de stad Zodanga. Kantos Kan en Dejah Thoris blijken daar ook te zijn. Zodanga is al eeuwen de grootste vijand van Helium, en Dejah Thoris is dan ook hun gevangene. Dejah Thoris en John Carter hadden elkaar de liefde verklaart, maar omdat Dejah Thoris denkt dat John Carter is gedood, heeft ze, om vrede tussen Zodanga en Helium te bewerkstelligen, toegestemd in een huwelijk met Sab Than, prins van Zodanga, zoon van Than Kosis, Jeddak van Zodanga.

Carter slaagt erin om een luchtschip van Zodanga te bemachtigen en vliegt hiermee terug naar de Tharks. Hij helpt Tars Tarkas stamhoofd (Jeddak) van de Tharks te worden, en overtuigt hem ervan om alle groene Martianen te verenigen in de strijd tegen Zodanga. John Carter keert net op tijd terug om het huwelijk tussen Sab Than en Dejah Thoris te verstoren, maar zolang Sab Than leeft, zal Dejah Thoris niet met John Carter kunnen trouwen. En volgens de gebruiken mag ze ook niet trouwen met degene die Sab Than dood. Tijdens de gevechten wordt Sab Than echter gedood door Tars Tarkas. Al met al brengt Carter zo niet alleen Zodanga ten val en beëindigt zo de oorlog, maar slaagt er ook in vrede te stichten tussen Helium en de groene Martianen.

Na zich duidelijk te hebben bewezen, trouwen Carter en Dejah Thoris. Daarmee wordt Carter officieel prins van Helium. 9 jaar lang wonen ze samen in de stad en staan op het punt hun eerste kind te krijgen, maar dan begeeft de atmosfeerfabriek het omdat de enige observator is gestorven. Carter haast zich erheen en weet de deur te openen daar hij de telepathische code nog weet van zijn vorige bezoek. Terwijl een monteur zich naar binnen haast om de machines te herstarten, verliest Carter door zuurstofgebrek het bewustzijn en wordt weer wakker op aarde.

Edgar Rice Burroughs'
Prinses van Mars

HOOFDSTUKKEN zoals opgenomen in de eerste 'pulp'-druk *)

HOOFDSTUK I - Op de heuvels van Arizona.
HOOFDSTUK II - De ontvluchting uit den dood.
HOOFDSTUK III - Mijn komst op Mars.
HOOFDSTUK IV - Een gevangene.
HOOFDSTUK V - Ik ontsnap aan mijn waakhond.
HOOFDSTUK VI - Een gevecht waardoor ik vrienden won.
HOOFDSTUK VII - De geboorter der Marskinderen.
HOOFDSTUK VIII - Een schoone gevangene uit de lucht.
HOOFDSTUK IX - Ik leer de taal.
HOOFDSTUK X - Kampioen en Bevelhebber.
HOOFDSTUK XI - Met Dejah Thoris.
HOOFDSTUK XII - Een gevangene, die macht heeft.
HOOFDSTUK XIII - Het Hofmaken op Mars.
HOOFDSTUK XIV - Een duel op leven en dood.
HOOFDSTUK XV - Sola vertelt mij haar geschiedenis.
HOOFDSTUK XVI - Wij beramen plannen tot ontvluchting.
HOOFDSTUK XVII - Opnieuw gevangen.
HOOFDSTUK XVIII - Geketend in Warhoon.
HOOFDSTUK XIX - Het vechten in de arena.
HOOFDSTUK XX - In de atmosfeerfabriek.
HOOFDSTUK XXI - (wordt niet vermeld).
HOOFDSTUK XXII - (heeft geen titel).
HOOFDSTUK XXIII - In de lucht vedwaald.
HOOFDSTUK XXIV - Tars Tarkas vindt een vriend.
HOOFDSTUK XXV - De plundering van Zodanga.
HOOFDSTUK XXVI - Door een bloedbad tot vreugde.
HOOFDSTUK XXVII - Van vreugde tot dood.
HOOFDSTUK XXVIII - In het hol in Arizona.

*) Hoofdstuk XXI wordt niet genoemd en hoofdstuk XXII kent geen titel.

CAST (in volgorde van verschijnen)

*)
**)

Edgar Rice Burroughs - in dit verhaal de neef van John Carter, die zijn manuscript wereldkundig maakt
John Carter - kapitein John Carter van Virginia
James K Powell - kapitein van de zuidelijke staten, die samen met John Carter naar goud zoekt
Tars Tarkas - Jeddak van Thark, groene Martiaan, goede en trouwe vriend van John Carter
Sola - dochter van Tars Tarkas, verzorgster van John Carter
Woola (hondachtige) - 'huisdier' van John Carter
Lorquas Ptomal - Jed van de Tharks
Dejah Thoris - Prinses van Mars, echtgenote van John Carter, Prinses van Helium
Sarkoja - groene Thark vrouw, die Sola en John Carter haat, en voor de nodige problemen zorgt
Zad - groene Thark krijger die op aandringen van Sarkoja ruzie zoekt met John Carter
Tal Hajus - wrede Jeddak van Thark, verslagen door Tars Tarkas
Bar Comas - jeddak van de Warhoons
Dak Kova - luitenant van de Warhoons, wordt Jeddak na Bar Comas te hebben gedood
Kantos Kan - padwar bij de marine van Helium, gevangen door de Groene Mannen van Warhoon tijdens zijn zoektocht naar Dejah Thoris
Sab Than - prins van Zodanga, zou in het huwelijk treden met Dejah Thoris
Than Kosis - Jeddak van Zodanga
Tardos Mors - Jeddak van Helium en grootvader van Dejah Thoris
Gozava - de liefde van Tars Tarkas, moeder van Sola, verraden door Sarkoja
Mors Kajak - zoon van Tardos Mors en vader van Dejah Thoris

*) in de eerste (pulp-)uitgave van dit verhaal komen nogal eens verschillende spellingen van bepaalde personen voor!
**) met inbegrip van het voorwoord dat aan de Amerikaanse boekuitgave werd toegevoegd.